Microsoft Excel: Tarih ve Saat Fonksiyonları

Hepinize merhaba, bugün serimizin 3.yazısı Microsoft Excel: Tarih ve Saat Fonksiyonları üzerinde duracağız. Bu fonksiyon grubu içerisinde yer alan Gün (Day), Ay (Month), Yıl (Year), Bugün (Today), Şimdi (Now), Dakika (Minute), Saat (Hour), Tamişgünü (NetWorkDays), Tamişgünüulusal (Networkday.Intl), Gün360 (Days360), GünSay (Days), HaftanınGünü (WeekDay) ve Zaman (Time) formüllerine değineceğiz. Yine kendi oluşturmuş olduğum excel dosyasının görüntüsü üzerinden işlemleri anlatmaya çalışacağım. Formüllerimizi gruplar halinde anlatmaya başlayalım.

Microsoft Excel: Tarih ve Saat Fonksiyonları – Gün (Day) & Ay (Month) & Yıl (Year) & Bugün (Today) & Şimdi (Now) & Dakika (Minute) & Saat (Hour)

Microsoft Excel: Tarih ve Saat Fonksiyonları konumuzun ilk grubunda anlatacağım formüller kullanımı ve anlaması son derece kolay olan formüllerdir. Aşağıdaki görselde bulunan Tarih kolunundaki değerler üzerinden Gün, Ay, Yıl kolonlarında işlemler yaptık. Geriye kalan Bugün, Şimdi, Dakika ve Saat kolonlarındaki veriler ise sistem tarafından bizlere sunulan excel formülleri.

Görsel ile birlikte sırasıyla formüllerimize bakacak olursak;

GÜN (DAY): Tarih bilgisi bulunan hücredeki gün değerini döndürür. Kullanım biçimi;

=GÜN(Gün değeri alınacak hücre)

Görselimizdeki örneğe bakacak olursak Gün kolonumuzda bulunan değerler sırasıyla 16 ve 2, bu değerler Tarih kolonundaki A2 ve A3 hücrelerindeki değerlerden gelmektedir. B2 ve B3 hücrelerindeki formüllere bakacak olursak;

=GÜN(A2) — sonuç 16  ||  =GÜN(A3) — sonuç 2

AY (MONTH): Tarih bilgisi bulunan hücredeki ay değerini döndürür. Kullanım biçimi;

=AY(Ay değeri alınacak hücre)

Excel tablomuzda Ay kolonunda sırasıyla yazan değerler 5 ve 2, bu değerler tarih kolonundaki yine aynı hücrelerdeki verileri okuyarak alındı. C2 ve C3 hücrelerindeki formüllere bakacak olursak;

=AY(A2) — sonuç 5  ||  =AY(A3) — sonuç 2

YIL (YEAR): Tarih bilgisi bulunan hücredeki yıl değerini döndürür. Eğer yıl 1900’den önce ise hata verecektir. 1900 ile 9999 yılları arasında kullanılabilmektedir. Kullanım biçimi;

=YIL(Yıl değeri alınacak hücre)

Excel tablomuzda Yıl kolonundaki değerlerimiz 1992 ve 2018, bu değerler tarih kolonundaki aynı hücrelerden ilgili alandaki verilerden alındı. D2 ve D3 hücrelerindeki değerlere bakacak olursak;

=YIL(A2) — sonuç 1992  ||  =YIL(A3) — sonuç 2018

BUGÜN (TODAY): Bu formül, içinde bulunduğumuz günü gün-ay-yıl şeklinde vermektedir. Herhangi bir hücre değeri almamaktadır. Kendi değerini üreten excel fonksiyonlarından birisidir. Kullanım biçimi;

=BUGÜN() 

Excel tablomuzda bugünün tarihi 11.11.2018 değerinin alındığını görebilirsiniz.

ŞİMDİ (NOW): Bugün formülünden tek farkı gün-ay-yıl bilgisinin yanı sıra saat ve dakika bilgisini de vermesidir. Kullanım biçimi; 

=ŞİMDİ()

Excel tablomuzda ben bu formülü uyguladığım sırada saat 22:06 olarak gözükmekte.

DAKİKA (MINUTE): İçinde bulunulan zamanın dakikasını verir. İki biçimde kullanmak mümkündür. Kullanım biçimi;

=DAKİKA(Şimdi bilgisini tutan veya el ile dakika cinsi olarak girilmiş tarihi tutan hücre değeri)

ya da

=DAKİKA(ŞİMDİ())

Kendi isteğimizle herhangi bir hücreye şu şekilde bir değer girersek; 11.11.2018 12:30 ve aşağıdaki formülü değer girdiğimiz hücreye uygularsak sonuç 30 olarak dönecektir.

=DAKİKA(Değer_girilen_hücre) — Girilen değerdeki dakikayı verir.

Eğer Şimdi fonksiyonu ile o anın tarih ve saat bilgisini aldıysak ve dakika dilimini bu gruptan çekmek istiyorsak şimdi hücresi hangi hücrede ise bu sefer aşağıdaki formülü kullanmalıyız;

=DAKİKA(Şimdi formülünü yazmış olduğumuz hücre)

Herhangi bir hücreye değer girmemiş isek ve şimdi formülünü bir hücreye uygulamadıysak, istediğimiz bilgi o anki saatin dakikasını almak ise aşağıdaki formülü kullanabiliriz.

=DAKİKA(ŞİMDİ())

SAAT (HOUR): İçinde bulunulan zamanın saatini verir. Dakika için söylemiş olduğum kullanım biçimleri geçerlidir. Örnek vermek gerekirse;

=SAAT(Şimdi bilgisini tutan veya el ile dakika cinsi olarak girilmiş tarihi tutan hücre değeri)

ya da

=SAAT(ŞİMDİ())

İlk formüllerimizin anlatımından sonra İş Günleri ile ilgili formüllerimize değinelim.

Microsoft Excel: Tarih ve Saat Fonksiyonları – Tamişgünü (NetWorkDays) & Tamişgünüulusal (Networkdays.Intl)

Microsoft Excel: Tarih ve Saat Fonksiyonları formülleri içerisinde bir çalışanın ilgili tarih arasında kaç gün çalıştığını öğrenebilmek için “Tam İş Günü” veya “Tam İş Günü Ulusal” formülleri kullanılabilir. İkisi arasındaki farka ve kullanım biçimine aşağıdaki excel tablosu yardımıyla bakacak olursak;

TAMİŞGÜNÜ (NETWORKDAYS): Bu formülde başlangıç (işe giriş) ve bitiş (işten çıkış) tarihleri arasındaki çalışma süresi hesaplanabilir. Formülün bir de tatiller isimli bir parametresi daha bulunmaktadır. Bu parametre bizim kendi belirlediğimiz bir tatil olabileceği gibi resmi bir tatil günü de olabilir. Bu formül için kullanılan tatil parametresinde dikkat edilmesi gereken konu belirlemiş olduğunuz tatil tarihinin işe giriş ve çıkış tarihleri arasında yer alması ve haftasonuna denk gelmemesidir. Formülün kullanım biçimini görsel üzerinden anlatarak konunun iyice oturmasını sağlayalım. 

Kullanım Biçimi || =TAMİŞGÜNÜ(başlangıç tarihi ; bitiş tarihi ; tatiller) 

Excel tablomuzda yer alan değerlere baktığımızda, ilgili hücreler içerisinde şu şekilde bir formül bulunmaktadır.

C2 hücresi için || =TAMİŞGÜNÜ(A2;A3)

Yukarıda C2 hücresi için yazılan formülde herhangi bir tatil günü girmedim. Excel’de günü girmediğimiz zaman Cumartesi ve Pazar günlerini tatil olarak algılamaktadır. Eğer tatil günü girmek isterseniz de bunu 1,2,3 şeklinde değil yıl-ay-gün şeklinde girmeniz gerekmektedir. Bir örnek vermek gerekirse C4 hücresi için yazdığımız formüle bakalım;

C4 hücresi için || =TAMİŞGÜNÜ(A2;A3;B4)

Yukarıda C4 hücresi içerisinde yazılan Tam iş günü formülünde A2 hücresinde 12.11.2018 ve A3 hücresinde 18.11.2018 tarihleri yer almaktadır. Tatil girmeden yaptığımız tam iş günü formülünde sonuç 5 olarak karşımıza çıkmıştı. Ancak C4 hücresi için yazdığımız formülde üçüncü parametre alanı olan tatil günü alanına, B4 hücresindeki 15.11.2018 değerini atadık. Bu durumda sonuç tablomuzda gördüğünüz üzere 4 olarak dönmüş oldu.

TAMİŞGÜNÜ.ULUSAL (NETWORKDAYS.INTL): Bu formülümüzün tam iş günü formülünden tek farkı dördüncü bir parametre almasıdır. Tam iş günü formülünde hafta tatili 2 gün olarak hesaplanmaktadır. Ancak bizim ülkemizinde içinde bulunduğu bazı ülkelerde bildiğiniz gibi haftada 6 gün çalışma durumu söz konusu. Böyle bir durumda ise kullanılacak formül “Tam İş Günü Ulusal” olarak karşımıza çıkmaktadır. Genel kullanım biçimine ve tablomuzda yer alan değerlere baktığımızda;

Kullanım Biçimi || =TAMİŞGÜNÜ.ULUSAL(başlangıç tarihi ; bitiş tarihi ; hafta tatili ; tatiller)

Yukarıda yer alan kullanım biçimi göz önüne alındığında hafta tatili kısmı hemen dikkatimizi çekmektedir. Tablomuzda yer alan D2 ve D3 hücrelerindeki formüllerimize baktığımızda konuyu daha iyi anlayacağız.

D2 Hücresi için || =TAMİŞGÜNÜ.ULUSAL(A2;A3;11)

D2 hücresi için yazılan formülümüzde A2 ve A3 hücrelerinin neler olduğunu biliyoruz. Peki 11 değeri ne anlama geliyor? 11 değeri hafta tatili alanına geldiğinizde sadece “Pazar” günü tatil olsun seçeneğinin kodudur. Bu formülün 3.parametre alanında 1,2,3,4,5,6,7,11,12,13,14,15,16,17 değerleri bulunmaktadır. Bu değerlerden hangisini seçerseniz ona göre tatil hesaplaması yapılmaktadır. 1’den 7’ye kadar olan değerler haftanın 2 gününü tatil sayarken, 11’den 17’ye kadar olan değerler haftanın tek gününü tatil saymaktadır.

D3 Hücresi için || =TAMİŞGÜNÜ.ULUSAL(A2;A3;2;B4)

D3 hücresi için yazdığımız formüle baktığımızda A2 ve A3 hücresindeki tarihlerin baz alındığı, hafta tatili parametresinde “2” (Pazar ve Pazartesi) değerinin seçildiği ve tatiller olarak B4 hücresindeki 15.11.2018 tarihinin alındığını görüyoruz. Bu durumda 7 günlük bir haftada Pazar ve Pazartesi günleri tatil olduğu için 5 gün çalışmış olunmakta ancak bir de o hafta içerisinde 15.11.2018 (Perşembe) günü de tatil olarak hesaplandığı için sonuç “4” gün olarak dönmektedir.

Microsoft Excel: Tarih ve Saat Fonksiyonları – Gün360 (Days360) & GünSay (Days), HaftanınGünü (WeekDay) & Zaman (Time)

Sırada geriye kalan Microsoft Excel: Tarih ve Saat Fonksiyonları Gün360, GünSay, HaftanınGünü ve Zaman formülleri var. Bu formülleri de aşağıda bulunan excel tablosu vasıtasıyla anlatmaya başlayalım.

GÜN360 (DAYS360): Bu formül ile iki tarih arasındaki gün sayısı 360 günlük hesaplama üzerinden bulunmaktadır. Kullanım biçimi;

=GÜN360(başlangıç tarihi ; bitiş tarihi ; yöntem)

Tablomuzdaki B2 hücresinde 29 değerinin olduğunu görüyoruz. B2 hücresi için yazılan formüle baktığımızda;

=GÜN360(A2;A3;DOĞRU)

Yukarıdaki formülde başlangıç ve bitiş kısımlarını anladıkta bu “DOĞRU” nedir diye düşünebilirsiniz. GÜN360 formülünde 3. ve son parametre olan yöntem alanında 2 seçenek kullanılabilmektedir. Birinci seçenek ABD yöntemi (YANLIŞ) denilen, başlangıç ve bitiş tarihlerini 30 günlük aylara yuvarlayarak hesaplama yapan yöntemdir. İkinci seçenek ise Avrupa Yöntemi (DOĞRU) denilen ve ayın 31.günü başlangıç veya bitiş tarihine denk gelen tarihler için, o ayın 30. gününe ilgili tarihi eşitleyen yöntemdir. Bizim girdiğimiz bitiş tarihi 31.12.2018 tarihi olduğundan o gün sistem tarafından ayın 30.gününe eşitlendi ve sonuç “29” olarak dönmüş oldu. Eğer biz ABD yöntemini kullanmış olsaydık sonuç “30” olarak karşımıza çıkacaktı.

GÜNSAY (DAYS): Günsay formülü iki tarih arasındaki gün sayısını bulmak için kullanılır. GÜN360’dan tek farkı 360 gün baz almadan bu işlemi yapmasıdır. Tablomuza baktığımızda ne demek istediğimi daha iyi anlayacağınızdan eminim. Öncelikle kullanım biçimi şu şekildedir;

=GÜNSAY(bitiş tarihi ; başlangıç tarihi)

Tablomuzun C2 hücresindeki formülü incelediğimizde;

=GÜNSAY(A3;A2) 

Bu formülü uyguladığımızda sonucun “30” çıktığını görmekteyiz. Düz mantıkla baktığınızda ayın 31. gününden 1.gününü çıkarırsanız geriye 30 kalır diyebilirsiniz. Bu formülde dikkatinizi çekti mi bilmiyorum ama bitiş tarihinin önce yazıldığını belirtmek isterim. Başlangıç tarihini önce yazdığınız takdirde – ‘li  bir değerle karşılaşabilirsiniz.

HAFTANINGÜNÜ (WEEKDAY): Belirtilen tarihin haftanın kaçıncı gününe denk geldiğinin bilgisini döndürür. Kullanım biçimi;

=HAFTANINGÜNÜ(Tarih bilgisi bulunan hücre ; dönüş türü)

Excel tablomuzda D2 ve D3 hücrelerinde farklı değerlerin bulunduğunu görmekteyiz. Bu hücrelerdeki formüllere baktığımız zaman;

D2 Hücresi için || =HAFTANINGÜNÜ(A2;11)

D3 Hücresi için || =HAFTANINGÜNÜ(A3;1)

D2 hücresi için A2 hücresindeki 01.12.2018 tarihi hesaplanarak işlem yaptık ve sonuç “6 (Cumartesi)” olarak karşımıza çıktı. D3 için aynı işlemi A3 hücresindeki 31.12.2018 tarihini baz alarak yaptığımızda ise sonuç “2 (Pazartesi)” olarak döndü. Bu formülde tarih bilgisinden sonra istenen “Dönüş Türü” parametresi haftanın hangi günden başladığını belirtmek için kullanılır. Biz haftayı pazartesi gününden saydığımız için ben D2 hücresindeki formülde “11” kodunu kullandım. Ancak bildiğiniz gibi İngilizler ve yanlış hatırlamıyorsam Kuveyt gibi bir çok arap ülkesi “Pazar” gününü haftanın ilk günü olarak kabul ettiğinden D3 hücresindeki formülde “1” kodunu kullandım. Bu durumda “11” kodu haftanın ilk gününü Pazartesi kabul ederken, “1” kodu haftanın ilk gününü Pazar kabul etmektedir. Bu bilgiyi de paylaşmış olalım.

ZAMAN (TIME): İlgili hücreye girilmiş olan saat, dakika ve saniye biçimindeki zamanı excel formatında bir zamana çevirir. Tablomuzun zaman kolonunda bulunan E2 ve E3 hücrelerindeki formüllere baktığımızda;

E2 Hücresi için || =ZAMAN(17;50;30)

E3 Hücresi için || =ZAMAN(11;50;40)

E2 hücresi içerisine saat, dakika ve saniye cinsinden girilen 17;50;30 değerinin 5:50 P.M olarak döndüğünü, E3 Hücresi içerisine girilen 11;50;40 değerinin ise 11:50 A.M olarak döndüğünü görmekteyiz. P.M ve A.M birçoğumuzun bildiği gibi Latince’den alınan terimlerdir. A.M kısaltmasının anlamı Ante Meridiem yani “Öğleden Önce”, P.M kısaltmasının anlamı ise Post Meridiem yani “Öğleden Sonra” demektir. Formülümüzde de gördüğünüz gibi E2 hücresinde zaman formülünü uyguladığımızda sonucun öğleden sonra olduğu için P.M olarak döndüğünü, E3 hücresine baktığımızda ise sonucun A.M olarak döndüğünü görmekteyiz.

Microsoft Excel: Tarih ve Saat Fonksiyonları konumuzun sonuna gelmiş bulunmaktayız. Umarım açıklayıcı ve sade bir anlatım olmuştur. Microsoft Excel: Tarih ve Saat Fonksiyonları altında bulunan bazı formülleri anlatmadığımı belirtmek isterim. Merak eden arkadaşlar ne yapacaklarını gayet iyi biliyorlar. Bir sonraki yazımızda Microsoft Excel: Bilgi Fonksiyonları konusuna değineceğiz. Okuğunuz için teşekkürler kendinize iyi bakın.

Stay hungry stay foolish